Machines worden slimmer, systemen autonomer, waardoor het aandeel van de ingebouwde software toeneemt. Wat betekent dat voor de veiligheid? Ir. Paul Hoogerkamp, specialist machineveiligheid van MECID BV, stelt die vraag al decennia. Tijdens Beurs Smart Industry 2025 in Eindhoven spreekt Paul over de nieuwe Europese Machineverordening en waarom bedrijven nú al moeten handelen.
‘Nieuwe Machineverordening pas in 2027? Waarom wachten?’
Paul Hoogerkamp over veiligheid, verantwoordelijkheid en Europese regelgeving
Beurs Smart Industry: Keten, kennis, kilowatt
Woensdag 24 september 2025, 09.30-17.00 uur | Eindhoven
Decennialang bezig met veiligheid
Paul Hoogerkamp is geen onbekende in de wereld van machineveiligheid. Hij is voorzitter van de Nederlandse commissie voor machineveiligheid bij NEN en actief in internationale normalisatiecommissies van ISO, CEN. “Ik ben opgevoed door de ‘founding fathers’ van de Europese regelgeving op het gebied van machines,” zegt hij. “Sinds 1992 ben ik betrokken bij het normalisatieproces. Ik heb de Machinerichtlijn met zijn onderliggende geharmoniseerde normen zien invoeren, groeien en nu transformeren tot verordening.”
Van richtlijn naar verordening: een noodzakelijke stap
De nieuwe Europese Machineverordening (EU) 2023/1230 treedt in feite in werking in januari 2027. “Veel bedrijven denken: ‘Dat zien we dan wel.’ Maar volgens Hoogerkamp is wachten geen optie. De realiteit is dat onderdelen van de verordening al zijn opgenomen in andere wetgeving, zoals de recente productveiligheidsverordening (EU) 2023/988. Je moet je dus nu al voorbereiden.”
De verordening evenals de huidige machinerichtlijn heeft als doel het wegnemen van handelsbarrières tussen lidstaten, door veilige producten in de markt te zetten die overal in Europa verhandeld en/of in gebruik genomen kunnen worden. Het ontwerpen en maken van dergelijke producten die van meet af aan voldoen aan de eisen van de verordening vraagt om een andere mindset in het ontwerpproces.”
Slimme machines, nieuwe risico’s
De opkomst van AI, robotisering en autonome systemen stelt nieuwe eisen aan veiligheid. “Hoe voorkom je dat software iets onverwachts doet? Hoe borg je cybersecurity in een machineomgeving? Dat zijn vragen die de nieuwe verordening benoemt,” legt Hoogerkamp uit. “Het gaat niet alleen om fysieke veiligheid, maar ook om digitale weerbaarheid.”
Een voorbeeld? “Denk aan een automatische geleide voertuig (AGV). Die valt onder de Machinerichtlijn, maar heeft ook cybersecurity- en functionele veiligheidseisen. De verordening geeft hiervoor concretere eisen”
Verantwoordelijkheid ligt bij de fabrikant
Een belangrijk punt in de verordening is de verantwoordelijkheid bij wijzigingen aan machines. “De fabrikant is eindverantwoordelijk. Punt. Dat betekent dat je als producent goed moet anticiperen analyseren en documenteren, . Angst is geen strategie – kennis wel.” Hoogerkamp ziet in de praktijk dat bedrijven soms te lichtzinnig omgaan met aanpassingen. “Als je een machine wijzigt, ben jij verantwoordelijk voor de veiligheid van het eindproduct. En als het fout gaat, komt de marktbewaking of inspectie in actie.”
Beurs Smart Industry 2025
Tijdens zijn lezing op de Beurs Smart Industry 2025 neemt Hoogerkamp ons mee in de achtergrond, impact en praktische toepassing van de nieuwe verordening. “Ik wil mensen laten zien dat het niet ingewikkeld hoeft te zijn – als je weet waar je op moet letten. En dat begint met begrijpen waarom deze verordening er is.”
Over Paul Hoogerkamp
Ir. Paul Hoogerkamp is actief in diverse ISO-, CEN- en NEN-commissies. Hij adviseert bedrijven nationaal en internationaal, geeft trainingen en schreef meerdere naslagwerken over machineveiligheid. Zijn technische achtergrond als constructeur stelt hem in staat om veiligheid te koppelen aan functionaliteit, kostenefficiëntie en doorlooptijd.
