Milieuprestatie, Milieudatabase en Bepalingsmethode: wat betekent dit allemaal?

Duurzaam bouwen is natuurlijk een breed begrip. In de kern is het uitgangspunt dat er rekening wordt gehouden met het milieu. Dat moet al gedaan worden bij het ontwerp van een gebouw, maar ook tijdens de bouw, het gebruik, verbouwingen, renovaties, sloop én het hergebruik van de materialen. Voordat er begonnen kan worden met de bouw moet de milieuprestatie (MPG) berekend worden. En daar heb je weer kennis uit de Nationale Milieudatabase (NMB) voor nodig. Allemaal nieuwe begrippen. Waar hebben we over?

Om de bouw te verduurzamen is het nodig om de milieuprestatie (MPG) van een nieuw gebouw te berekenen, nog vóór het gebouw er is. Met deze milieuprestatieberekening wordt de duurzaamheid van een gebouw inzichtelijk gemaakt. De MPG is één van de belangrijkste duurzaamheidseisen die het circulair bouwen bevordert. 

De MPG geeft bij alle materialen die in een gebouw gebruikt worden aan wat de impact op het milieu (milieubelasting) is. De MPG wordt toegepast bij nieuwbouwwoningen en utiliteitsbouw (nieuwe kantoorgebouwen die groter zijn dan 100 m²). Daarnaast wordt de MPG ook een criterium voor opdrachtgevers in aanbestedingen voor Grond-, weg- en waterbouw.

De MPG berekent de milieu-impact van deze gebouwen en maakt deze zichtbaar. Zo zijn alle milieueffecten samengevoegd en in één enkele score uitgedrukt (in euro per m2 bruto vloeroppervlak per jaar). Dit heet ook wel de schaduwprijs (schaduwkosten) van een gebouw.

Het berekenen van de milieuprestatie is verplicht volgens het Bouwbesluit. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bepaalt hoe hoog de eis is. In 2018 was de MPG eis 1,0 euro/m2 per jaar. In juli 2021 is deze eis aangescherpt naar 0,8. En in 2030 gaat dit naar 0,5. Maar op dit moment loopt er al een onderzoek of de aanscherping niet sneller verplicht kan worden. Naar verwachting moeten gebouwen dus in 2025 al een MPG van 0,5 hebben.

Kortom: Hoe duurzamer het materiaalgebruik, hoe lager de milieu-impact van het gebouw is én des te beter ( of lager eigenlijk) de milieuprestatie van het gebouw is.

 Lees alles over de milieuprestatieberekening.

De Nationale Milieudatabase is bedacht om een eenduidige berekening van de milieuprestatie van gebouwen in Nederland te maken. De database wordt beheerd door stichting Nationale Milieudatabase (stichting NMD). Zij zijn een onafhankelijke organisatie die naast de database ook de Bepalingsmethode beheert en onderhoudt. Lees meer over de Nationale Milieudatabase.

De Bepalingsmethode Milieuprestatie Bouwwerken is een meetmethode om de milieuprestatie van gebouwen eenduidig, controleerbaar én reproduceerbaar te berekenen. De methode creëert een gelijk speelveld voor alle betrokken partijen. De milieuprestatie van diverse bouwontwerpen kan zo makkelijk worden vergeleken met elkaar. Het doel is om de uiteindelijke milieu-impact van een gebouw te verlagen.

De Bepalingsmethode is prestatiegericht en niet oplossingsgericht. Het stelt dus geen eisen aan de bouwmethode of de techniek. Opdrachtgevers gebruiken de methode om afspraken te maken over de kwaliteitsniveaus van een bouwproject, maar wel met alle ontwerpvrijheid en ruimte voor innovatieve oplossingen. Lees hier meer over de Bepalingsmethode.

Om een milieuprestatie van een gebouw te berekenen zijn de milieudata van de benodigde bouwproducten vereist. Deze milieudata staan in de Nationale Milieudatabase. Deze data worden verzameld door een levenscyclusanalyse (LCA) van het product te maken. Dit is een gestandaardiseerde rekenmethodiek.

De levenscyclusanalyses worden gemaakt door een LCA-uitvoerder. Om tot conclusies te komen wordt er gekeken naar de grondstofwinning, de productie, het transport, het gebruik en de verwerking na de levensduur. Als de LCA is gemaakt, meldt de LCA-uitvoerder of de producent de data aan bij stichting Nationale Milieudatabase (NMD). Deze data wordt vervolgens door een NMD-erkende LCA-deskundige bekeken. Zodra de data is goedgekeurd, wordt deze gepubliceerd in de Nationale Milieudatabase. 

In de database staan drie categorieën van productkaarten:

1. Categorie 1 kaart: merkgebonden data van leveranciers en fabrikanten (deze zijn getoetst door een onafhankelijke, gekwalificeerde derde partij).
2. Categorie 2 kaart: niet merkgebonden data van groepen fabrikanten en/of leveranciers en branches (deze zijn getoetst door een onafhankelijke, gekwalificeerde derde partij).
3. Categorie 3 kaart: niet merkgebonden data van stichting Nationale Milieu Database. Deze data wordt gebruikt als er geen categorie 1 of 2 data beschikbaar is. Omdat dit generieke data is en minder nauwkeurig is getoetst, krijgen productkaarten met categorie 3, 30% toeslag.

De roep om verduurzaming in de bouw wordt steeds luider. De vraag naar duurzame producten stijgt daarom ook enorm. Voor fabrikanten is het dan ook belangrijk om het productieproces te optimaliseren. Een levenscyclusanalyse (LCA) geeft goed inzicht in de mogelijkheden hoe een productproces verduurzaamd kan worden. Ook toont het aan hoeveel CO2-uitstoot er tijdens het verbruik van een product vrijkomt. Hierdoor heeft een fabrikant inzicht in waar CO2-uitstoot wordt veroorzaakt én waar dus nog bespaard kan worden. 

Dat de MPG in 2025 in plaats van 2030 al wordt aangescherpt is reëel. Tegen die tijd zullen ontwerpers veel vaker gebruikmaken van producten met productkaart 1 of 2. Om nu al te kiezen voor producten met deze 2 categorieën, bent u voorbereid op de nieuwe regelgeving én een duurzamere toekomst. 

Wilt u meer weten over de Milieudatabase en de vereisten voor duurzame, circulaire producten? Ga dan naar milieudatabase.nl