Rittal - versterken industriële veiligheid - Slim, efficiënt en veilig produceren

Machineveiligheid is een onderwerp dat steeds meer aandacht vraagt binnen de industrie. Dat is niet zo vreemd, want met de opkomst van digitalisering, robotisering en steeds snellere productieprocessen, komt de veiligheid van mensen en installaties onder druk te staan. Juist in deze tijd, waarin alles efficiënter en sneller moet, is het essentieel om ook stil te staan bij risico’s. In dit artikel lichten we twee belangrijke en praktische thema’s uit die bijdragen aan machineveiligheid: normconforme kastverlichting en digitale machine documentatie via Rittal ePOCKET. Beide thema’s sluiten aan op actuele wet- en regelgeving én bereiden bedrijven voor op de toekomst.

Verlichting in een schakelkast lijkt op het eerste gezicht een klein detail. Toch is het een belangrijk onderdeel van veilige en efficiënte machinebediening. Monteurs moeten storingen snel kunnen herkennen en verhelpen – zeker in omgevingen met weinig licht of bij nachtelijke onderhoudswerkzaamheden.

Goede kastverlichting zorgt voor:

• Veilige werkomstandigheden bij inspectie of onderhoud
• Betere zichtbaarheid van componenten, wat fouten voorkomt
• Tijdsbesparing bij foutopsporing en storingsanalyse

Toch wordt kastverlichting in veel gevallen vergeten of onderschat. Soms wordt er gekozen voor oplossingen die niet geschikt zijn voor industriële toepassingen. Dat kan leiden tot onveilige situaties of afkeur bij keuringen.

De norm NEN-EN-IEC 60204-1 beschrijft de elektrische uitrusting van machines en bevat specifieke eisen voor kastverlichting. Veel paneelbouwers zijn bekend met NEN-EN-IEC 61439 (voor verdeelinrichtingen), maar die zegt niets over verlichting. 60204-1 doet dat wél – en is dus van groot belang.

Enkele bepalingen uit deze norm:

• Verlichting moet beveiligd zijn tegen overstroom
• Schakelaars in het snoer of de lamp zijn niet toegestaan
• Er gelden eisen voor elektromagnetische compatibiliteit (EMC)

Een veelvoorkomend praktijkvoorbeeld is het gebruik van compacte verlichtingsunits met geïntegreerde contactdoos. Handig, maar niet altijd normconform. Als de stroomvoorziening en beveiliging voor verlichting en contactdoos niet gescheiden zijn, voldoet de oplossing meestal niet aan de norm. Een kritische blik bij de selectie van componenten is dus noodzakelijk.

Een ander belangrijk aspect is wie toegang heeft tot de schakelkast. Volgens de NEN 3140 mogen alleen Voldoende Onderrichte Personen (VOP) eenvoudige elektrotechnische werkzaamheden uitvoeren. Denk aan:

• Een kast openen voor visuele inspectie
• Een zekering vervangen
• Een lampje of contactdoos gebruiken in de kast

Is een contactdoos alleen bereikbaar na het openen van de schakelkast? Dan mag deze wettelijk alleen worden gebruikt door iemand met minimaal een VOP-status. Dit onderstreept het belang van juiste plaatsing en selectie van componenten – afgestemd op de eindgebruiker.

Naast fysieke veiligheid, komt ook digitale veiligheid steeds vaker in beeld. Met de komst van de nieuwe Europese machineverordening, die op 20 januari 2027 volledig van kracht wordt, verandert er veel. Deze verordening vervangt de bestaande Richtlijn 2006/42/EG en is in alle EU-landen direct van toepassing – zonder nationale interpretatieverschillen. Een belangrijk verschil: in de nieuwe verordening worden digitale risico’s expliciet meegenomen in de veiligheidsbeoordeling van machines. Denk aan kunstmatige intelligentie (AI), Internet of Things (IoT), software-updates en cyberbeveiliging. Fabrikanten moeten kunnen aantonen dat hun machines niet alleen fysiek, maar ook digitaal veilig zijn.

Daarnaast wordt het verplicht om volledige en actuele documentatie van de machine aan de operator te overhandigen bij inbedrijfstelling. Dit omvat onder andere:

• Elektrische schema’s
• Bedieningsinstructies
• Onderhoudsplannen
• Certificaten, zoals het circulair paspoort

Om bedrijven te ondersteunen in het naleven van de nieuwe eisen rond machineveiligheid en documentatie, ontwikkelde Rittal het platform ePOCKET. Dit is een digitale tekeninghouder die fungeert als centraal opslagpunt voor alle technische documentatie van een machine of installatie. Denk aan elektrische schema’s, bedieningshandleidingen, onderhoudsplannen en certificaten.

Waar voorheen deze informatie fysiek werd opgeslagen in een map in de schakelkast – met alle risico’s van verouderde, onvolledige of onvindbare gegevens – biedt ePOCKET een digitale, veilige en altijd toegankelijke oplossing. Of het nu gaat om intern onderhoudspersoneel of externe monteurs je beschikt altijd over de juiste versie van de benodigde documenten, via een eenvoudige QR-code op de kast.

Dit zorgt niet alleen voor betere voorbereiding en snellere interventies bij onderhoud, maar draagt ook direct bij aan de naleving van toekomstige wetgeving, zoals de nieuwe Europese machineverordening. Deze stelt dat documentatie bij ingebruikname volledig en correct moet zijn, en direct beschikbaar moet worden gesteld aan de operator of eindgebruiker.

Naast juridische zekerheid levert het gebruik ook praktische voordelen op. Doordat alle informatie digitaal en centraal beschikbaar is, wordt foutkans verkleind, reactietijd bij storingen verkort en de efficiëntie in onderhoud en beheer verhoogd. Dit maakt ePOCKET niet alleen een oplossing voor vandaag, maar ook een bouwsteen voor een toekomstbestendige industriële omgeving.

De industriële markt verandert in hoog tempo. Bedrijven worden geconfronteerd met toenemende prijsdruk, complexere regelgeving en een nijpend tekort aan technisch geschoold personeel. Tegelijkertijd neemt de druk toe om kortere levertijden te halen en foutloos te produceren. In deze context wordt duidelijk: veiligheid is niet langer een extraatje – het vormt de basis voor duurzame groei en continuïteit.

Door nú te investeren in goed doordachte veiligheidsmaatregelen, leggen bedrijven een fundament voor een toekomst waarin betrouwbaarheid, efficiency en compliance hand in hand gaan. Denk aan normconforme kastverlichting die onderhoud veiliger en overzichtelijker maakt. Of aan digitale documentatie met ePOCKET, waarmee informatie altijd actueel, volledig en direct toegankelijk is.

Ook de menselijke factor speelt hierin een cruciale rol. Het opleiden van medewerkers, zowel intern als extern, is essentieel om veilig te kunnen blijven werken in een steeds digitale en complexer wordende technische omgeving. Daarnaast wordt het belangrijker dan ooit om leveranciers te toetsen op hun naleving van normen en verordeningen – zij zijn immers onderdeel van de keten en dragen bij aan het totale risicoprofiel van de installatie.

Wie deze stappen nu zet, bouwt aan meer dan alleen veiligheid. Je investeert in continuïteit, in reputatie, en in een organisatie die klaar is voor de toekomst. Want machineveiligheid is geen kwestie van voldoen aan een norm – het is een strategische keuze om risico’s te beperken, mensen te beschermen én processen slimmer te organiseren.